Het kadaver van de potvis, die dood op een zandplaat bij Texel aanspoelde, bleek een waardevolle schat te herbergen. Tijdens het ontleden van het dier door medewerkers van Ecomare, werd in de endeldarm een uitzonderlijke hoeveelheid ambergris aangetroffen. Deze stinkende brokken zijn zeer zeldzaam en van grote waarde voor de parfumindustrie. Afgelopen december spoelde de dode potvis enkele dagen na de levend gestrande bultrug aan en is daardoor nauwelijks in het nieuws geweest.

Ecomare-medewerker Pierre Bonnet met de ambergris

Uitzonderlijk

Het bijna 30 ton wegende volwassen mannetje was doodgegaan op zee en op de Razende Bol aangespoeld. Potvissen zijn de grootste tandwalvissen op aarde en komen niet vaak in de Noordzee. Groot was de verrassing toen uit de endeldarm van de potvis enorme brokken ambergris kwamen. Het was al bijzonder om een dode potvis te vinden, de vondst van de ambergris in het kadaver maakte hem uitzonderlijk. Normaal wordt ambergris uitgepoept en daardoor soms in kleine hoeveelheden van hooguit enkele kilo’s gevonden op het strand. Bij deze potvis gaat het om vijf brokken ambergris met een totaalgewicht van 83 kilo, opgehoopt in de endeldarm.

Inktvisbekjes

Ambergris wordt in slechts 1 op de 100 potvislichamen, meestal in kleine hoeveelheden, aangetroffen. Het is niet helemaal duidelijk waarom sommige potvissen wel ambergris produceren en anderen niet. Waarschijnlijk om scherpe onderdelen uit hun voedsel, zoals snavelbekjes van inktvissen, zonder schade uit te poepen. Gezonde potvissen braken deze inktvisbekjes uit zodra ze in hun eerste of tweede maag zitten. Bij sommige potvissen zit er een lek tussen de 2e en 3e maag waardoor de scherpe inktvisbekjes verder het maag-darmstelsel in komen. Door de irritatie die de scherpe bekjes daar veroorzaken, zet de potvis als reactie hierop ambergris af. Meestal wordt dit dan gewoon uitgepoept, maar soms hopen grote hoeveelheden amber zich op in de endeldarm en zorgen zo voor verstoppingen.

Waarde

Experts uit Frankrijk hebben de ambergris voor Ecomare bekeken, en hebben op basis van de kwaliteit de waarde op enkele tonnen geschat. Voor wetenschappers is deze vondst van uitzonderlijk belang. Daarom zijn de amberbrokken bij de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit van Utrecht onder de CT-scan en het röntgenapparaat onderzocht.

Museum

De amber van de Texelse potvis wordt verkocht. Het is te kostbaar om tentoon te stellen. Na overleg met het ministerie van Economische Zaken werd duidelijk dat de eventuele opbrengst voor Ecomare ten goede kan komen aan de doelstelling van Ecomare: educatie en voorlichting over de wadden en Noordzee. Een klein stukje van de ambergris blijft bij Ecomare en zal daar bij het skelet van de potvis worden tentoongesteld. Van de totale hoeveelheid is bovendien een afgietsel gemaakt dat ook in het museum te zien zal zijn. Het skelet wordt de komende maanden, zichtbaar voor publiek, in elkaar gezet.

Meer weten?

Hier kun je meer lezen over potvissen.