“Veel kwallen op het strand, wat is er aan de hand?” Deze vraag krijgen we elk jaar wel een paar keer. Vooral met warm weer als er veel mensen op het strand zijn of na oostenwind als kwallen door de onderstroom op het strand terecht komen. Ook afgelopen warme weken met veel oostenwind werden veel kwallen gezien op het strand en in zee. In de meeste gevallen ging het om oorkwallen. Deze kwal is wat glibberig tegen je lijf, maar zijn steek kunnen we niet voelen.

Oorkwal op het strand

Hoe de wind waait

Kwallen horen bij het plankton omdat ze niet actief zwemmen en met de zeestromen mee gaan. Bij oostenwind ontstaat een onderstroom over de zeebodem richting strand die het plankton, en dus ook de kwallen, meevoert. Zo kan het gebeuren dat op bepaalde momenten veel kwallen voor de kust ophopen. Daarnaast is de zee op het moment erg helder. Daardoor kun je de kwallen beter zien.

Rode oortjes

Je kunt de oorkwal herkennen aan de vier ‘oren’ in het midden. Dit zijn de geslachtsorganen van de kwal. Ze zijn bij de mannetjes wit en bij de vrouwtjes roze.

Elke kwal een eigen seizoen

Elke kwallensoort heeft zijn eigen seizoen. Oorkwallen vind je vooral in het voorjaar en de vroege zomer. Kompaskwallen en blauwe haarkwallen verschijnen in de zomer. Zeepaddenstoelen zie je juist vooral in de nazomer en herfst. Naast oorkwallen zijn er nu ook al kompaskwallen en blauwe haarkwallen. Deze soorten kunnen wel steken.

Zwemmende oorkwal

Steken?

Alle kwallen hebben netelcellen, maar alleen bij een paar soorten kunnen die door je huid heendringen. De netelcellen van oorkwallen kunnen dat niet. Wel moet je een beetje voorzichtig zijn. Als je een oorkwal hebt beetgepakt en daarna per ongeluk in je ogen of langs je neus of lippen wrijft geeft dat een onprettig prikkelend gevoel. Dat komt omdat de huid daar dunner is. De netelcellen van kompaskwallen en blauwe haarkwallen kunnen onze huid wel binnendringen. Deze kwallen kunnen dus wel ‘steken’.

Wat te doen als je geprikt bent?

De meeste steken zijn makkelijk te behandelen. Kwallengif is niet bestand tegen heet water en zuur. Daarom helpt een beetje azijn op een zere plek die door kwallen is veroorzaakt. Heet water, met de temperatuur van een teiltje afwaswater, helpt ook. EHBO-posten en vriendelijke strandtenten hebben zulke middelen wel in huis. Voor ernstige problemen moet je naar de huisarts.

Meer weten?

In de encyclopedie Vleet van het Belgische onderzoekscentrum VLIZ kun je meer lezen over kwallen in de Noordzee.