Het duin kent veel verschillende vegetaties. De flora van de stuivende zeereep, met helm, zandhaver en blauwe zeedistels is heel anders dan die van jonge duinvalleien achter de zeereep, met vlierbosjes en duindoornstruiken. In oudere duinen is er een groot verschil tussen de vegetatie van de noordhellingen (gematigd klimaat, veel kraaiheide en eikvaren), de zuidhellingen (sterk wisselend klimaat, veel korstmossen) en de vlaktes (meestal heidevelden).

Noord- en zuidhellingen in de duinen

Als de duinen wat ouder zijn en uitloging en ontkalking plaats vinden, komen interessante verschillen aan het licht tussen de noordhelling en de zuidhelling van een duin. Op de noordhelling hebben zich heidesoorten gevestigd. Vooral de plantengemeenschap met kraaiheide en eikvaren is typerend. Struikheide komt meer landinwaarts op noordhellingen voor. De planten op de zuidhelling hebben het zwaar te verduren. De temperatuur wisselt zeer sterk. Op zonnige dagen kan de temperatuur oplopen tot zo’n 50 graden Celsius. Ook kunnen er zeer droge perioden optreden. De planten die zich daar willen handhaven moeten goed aangepast zijn aan dit extreme milieu. De vegetatie bestaat uit mossen en korstmossen met daartussen polletjes buntgras. Het hondsviooltje komt ook aan deze zijde van het duin voor. Wanneer konijnen het duin gevonden hebben, komen er ook veel kruiden voor, waaronder echt walstro en duinvleugeltjesbloem. Uit het verschil in begroeiing tussen de twee hellingen blijkt dat de sterkte van de dynamiek invloed heeft op de uiteindelijke climax-situatie.

Kalkarm, kalkrijk

In Nederland bestaan twee soorten zeeduinen: kalkrijke en kalkarme. De kalkrijke, blonde duinen in het zuiden bestaan uit zand, dat met de grote rivieren is aangevoerd. De kalkarme, grijswitte duinen in het noorden bestaan uit zand, dat in de laatste ijstijd met de wind vanuit het noorden is komen aanwaaien. De grens ligt bij Bergen aan Zee in Noord-Holland. Vooral in de oudere duinen is het verschil in plantengroei enorm. In de kalkarme duinen groeit daar vooral heide, in de kalkrijke duinen zijn daar bosjes met eiken, berken en kardinaalsmuts.

Duinplanten op Texel

Op het eiland zijn veel oude duinen, met de bijbehorende plantengroei. Er zijn ook een paar duinvalleien die ’s winters onder water staan, maar niet zoveel als op de andere Waddeneilanden. Aan de zuidkant en bij de Muy zijn een paar jonge duinvalleien, met een rijke plantengroei: parnassia, orchideeën en bitterling om een paar te noemen. Cranberries groeien ook hier, maar lang niet zo veel als op Terschelling en Vlieland.