De Noordzee is de zee tussen Noorwegen, Groot-Brittannië, Frankrijk, België, Nederland, Duitsland en Denemarken. De noordgrens wordt gevormd door een denkbeeldige lijn tussen de Schotse Shetland- en Orkney eilanden en het Noorse vasteland. De zuidgrens van de Noordzee is de lijn tussen Calais in Frankrijk en Dover in Engeland. De Noordzee is een rijk natuurgebied, maar ook erg belangrijk voor de visserij, scheepvaart en energiesector.

Doorsnede van de Noordzee

De Noordzee wordt in noordwestelijke richting geleidelijk aan steeds dieper. De waterdiepte geeft het onderscheid tussen de zuidelijke, centrale en noordelijke Noordzee. Het gedeelte ten zuiden van de Doggersbank wordt slechts op enkele plaatsen dieper dan 50 meter en valt onder de noemer zuidelijk. De Noordzee ten noorden van deze grote ondiepte wordt tot een diepte van 100 meter gerekend tot het centrale deel. Het nog noordelijker gelegen gebied met een diepte tot 200 meter heet de noordelijke Noordzee. De Noorse geul en het Skagerrak vormen het vierde gedeelte van de Noordzee.

Aanvoer water naar de Noordzee

De Noordzee krijgt van verschillende kanten water. Via het Kanaal tussen Engeland en Frankrijk stroomt jaarlijks 5000 kubieke kilometer water vanuit de Atlantische Oceaan de Noordzee in. Via het noorden bij de Shetland eilanden stroomt maar liefst 50.000 kubieke kilometer oceaanwater de Noordzee in. De Oostzee levert jaarlijks 500 kubieke kilometer brak water en de verschillende rivieren 300 kubieke kilometer zoet water aan de Noordzee. Al het water in de Noordzee wordt zo eens in de twee jaar ververst. Neerslag en verdamping houden elkaar ongeveer in evenwicht: 500 millimeter per jaar verdampt en ongeveer eenzelfde hoeveelheid komt er weer bij via neerslag.

Noordzee, randzee

De Noordzee is, net als de meeste randzeeën, bijzonder rijk aan voedingsstoffen. Deze worden door rivieren vanaf het land aangevoerd. Bovendien kan het zonlicht door de geringe diepte bijna overal tot op de bodem doordringen. Hierdoor is er veel plantaardig plankton in de Noordzee. Deze overvloed aan plantaardig materiaal levert voldoende voedsel voor de vele soorten organismen in de Noordzee. Ook de Noordzee zelf heeft weer randzeeën die nog voedselrijker zijn; het mooiste voorbeeld hiervan is de Waddenzee.

Natuurlijke processen in de Noordzee

De zee leeft. Als gevolg van het klimaat, het getij, de zeestromingen en de aanvoer van water door de rivieren is de zee voortdurend aan verandering onderhevig. Het leven in zee heeft zich daaraan aangepast. Het ecosysteem van de Noordzee is zelfs zo complex dat de wetenschappers nog zeer regelmatig tegen grote raadsels oplopen: de visstanden blijken bijvoorbeeld jaar na jaar niet goed te voorspellen.