Wij biologen hebben de planten- en dierenwereld tot in het kleinste detail ingedeeld. Elk individu hoort bij een soort, de soort hoort bij een geslacht, een familie, een orde. En al die verschillende takken van de enorme ‘soortenboom’ hebben namen. In elk geval een wetenschappelijke, Latijnse naam. Het grote voordeel van het gebruik van die wetenschappelijke namen is, dat ze in de hele wereld gelijk zijn. Door deze namen te gebruiken, voorkom je misverstanden en weet iedereen precies over welke soort je het hebt.

Dubbele naam

Een wetenschappelijke soortnaam bestaat altijd uit twee delen. Het eerste woord is de geslachtsnaam; de naam van het geslacht waartoe de plant of het dier behoort. Er horen meestal meerdere soorten tot hetzelfde geslacht. Deze soorten hebben sterke gemeenschappelijke kenmerken en zijn verwant. De tweede naam is de soortnaam. Vaak valt uit die tweede naam al een hoop af te leiden over de levenswijze, het uiterlijk of het voorkomen van de soort.

Waar leeft hij?

Bij veel soorten verklapt de soortnaam waar je hem kunt vinden. Zo heet akkerwinde Convolvulus arvensis; arvensis = van de akker. De tweede naam van de beuk, Fagus sylvatica, verwijst naar het bos (sylvatica = uit het bos). Bij de paarse strandloper, Calidris maritima, blijkt uit de soortnaam dat hij bij de zee leeft, net als bij de zeeprik, Petromyzon marinus. Watermunt (Mentha aquatica) komt voor bij zoet water.

Allerlei verwijzingen

Soms verwijst de soortnaam naar de kleur van de soort. Zo is Pinus nigra de Latijnse naam voor de zwarte den, en Populus alba die van de witte abeel. Bij algemene soorten is de tweede naam geregeld vulgaris. Dat betekent ‘gewoon’. Is de tweede naam edulis, dan is de soort eetbaar. Is het officinalis, dan is hij geneeskrachtig. Een soort met giganteus of major in zijn naam is groot, eentje met parvus of minor is juist klein. Soms is de Nederlandse naam van een soort een vertaling van de Latijnse naam, soms wijkt hij er volledig vanaf.

Verwantschappen

Aan de naam van een soort is dus het geslacht waartoe hij behoort af te lezen. Verdere verwantschappen zie je niet terug in de soortnaam. Als je een soort op Wikipedia opzoekt, zie je rechts daarom altijd een lijstje met de indeling in het dieren- of plantenrijk. Dit lijstje zorgt ervoor dat je de soort kunt plaatsen in de hele boom van verschillende soorten. Eigenlijk is het op deze manier heel overzichtelijk gemaakt!

Foute soortnamen

Sommige soorten zijn in het verleden naar bedenkelijke figuren genoemd, zoals het hitlerkevertje Anophthalmus hitleri of de Audubons zanger Setophaga auduboni die naar vogeldeskundige en slavenhouder John James Audubon is vernoemd. Op dit moment vindt er binnen de wereld van de taxonomie een discussie plaats of racistische, kolonialistische, seksistische of anderszins ongepaste soortnamen veranderd moeten worden. Zoals het ook al is gebeurd bij straatnamen, standbeelden en prijzen.