Wij mensen hebben soms de neiging om een verschijnsel op zichzelf te bekijken. In de natuur werkt dat niet; alles hangt met elkaar samen. Als een soort ergens veel voorkomt, zijn de omstandigheden er voor hem gunstig én zijn er blijkbaar weinig vijanden. Dit geldt voor zowel planten als dieren. In de nieuwe tentoonstelling Wonderlijk Wad is veel aandacht voor deze samenhang.

Ecologie

In de ecologie wordt de natuur als geheel bekeken. Als ecoloog kijk je naar de samenhang tussen alles wat leeft en hun omgeving. Ik vind het geweldig om te zien hoe in de natuur alles in elkaar grijpt. En je hoeft het helemaal niet ver te zoeken. Overal om ons heen is de wisselwerking tussen organismen met elkaar en hun omgeving te zien.

Dankzij de algen

In Wonderlijk Wad laten we zien dat de bijzondere natuurwaarden van de Waddenzee te danken zijn aan de algen. Dankzij deze microscopisch kleine plantjes is er zoveel leven in het gebied. Niet dat de dichtheid aan algen nou zo enorm is; daarvoor worden ze veel te snel opgegeten. Als dat niet zou gebeuren, zou de Waddenzee een troebele algensoep zijn en dat is meestal niet zo.

Voedselweb

Alle dieren profiteren van de algen, direct of indirect. Eiders bijvoorbeeld, eten geen algen. Maar ze eten wel kokkels en die eten op hun beurt wél algen. Zonder algen geen kokkels en dus ook geen eiders. Dit soort rijtjes kun je voor het hele systeem maken. Als je ze bij elkaar voegt, krijg je een voedselweb. Voedselwebben zijn mooie illustraties van hoe alles met elkaar samenhangt.

Evenwicht

Veranderingen in een stukje van de keten kunnen grote gevolgen hebben voor het hele systeem. Door alle onderlinge verbanden beïnvloedt een verandering het evenwicht van het geheel. In Wonderlijk Wad laten we de bezoeker op een toegankelijke manier kennismaken met dit verschijnsel.

Geschiedenis in aardlagen

In Wonderlijk Wad besteden we ook aandacht aan de geschiedenis van het waddengebied. En dan heb ik het niet over decennia geleden, maar over miljoenen jaren. De aardlagen onder de Waddenzee bevatten restanten uit tijden met compleet andere klimaten en ecosystemen. Steenkool uit het carboon, toen er boomvarens groeiden en het warm en vochtig was, zout uit het trias en perm, toen het zo heet was dat alles verdampte en zwerfkeien uit de ijstijden.

Verandering hoort erbij

Eén van de zekerheden in de natuur is dat niks voor altijd is. Als je ziet welke enorme veranderingen zich in de loop van de geschiedenis op aarde hebben voltrokken, weet je zeker dat ook de Waddenzee er niet voor eeuwig zo bijligt als nu. Veranderingen horen erbij, maar wel op een tempo dat de natuur het kan bijbenen. Door de klimaatverandering dreigt het tempo te hoog te worden. Een reden te meer om ons in te zetten voor vermindering van de CO2-uitstoot!