Kwallen hebben een imagoprobleem bij mensen. Heel onterecht! Als ze dood op het strand liggen zijn ze vooral glibberig, en sommige soorten kunnen lelijk steken, maar in het water zijn het prachtige sierlijke dieren. Als je een kwal in het water bekijkt, zie je die schoonheid meteen.

Verschillende soorten

In Nederland zijn vier soorten kwallen algemeen. In het voorjaar zijn er oorkwallen, daarna komen de blauwe haarkwal en de kompaskwal aan de beurt. In de nazomer en herfst verschijnen de dikke zeepaddenstoelen. Er bestaan nog meer soorten, maar die zijn zeldzaam of heel klein. Ribkwallen zoals het zeedruifje en de meloenkwal horen bij een heel andere groep.

Van poliep tot kwal

Elke kwal heeft dus zijn eigen tijd. Dat komt omdat ze een dubbele generatie hebben. Kwallen leggen eitjes, maar daar komt geen kwal uit maar een poliep. De poliep hecht zich vast op een stevige ondergrond. In het jaar daarop snoeren van die poliep kwalletjes af. Elke soort kwal doet dat op een ander moment, de oorkwal eerder dan de blauwe haarkwal.

Reuzenkwallen

Heel bijzonder zijn de reuzenkwallen. Dit zijn zeepaddenstoelen die in de winter niet doodgegaan zijn en in het volgende voorjaar dus doorgroeien tot ze een diameter van wel 90 centimer kunnen bereiken. Met de milde winters van de afgelopen jaren worden er regelmatig dit soort joekels gevonden.

Plankton

Hoe groot ze ook zijn, kwallen horen bij het plankton. Plankton bestaat uit alle dieren die leven in zee, maar niet zelf tegen de stromingen in kunnen zwemmen. Dat geldt ook voor kwallen. Daarom spoelen ze soms massaal hulpeloos aan. Meestal gebeurt dat met aflandige wind, in Nederland dus met oosten- of zuidenwind. De onderstroom voert de kwallen met zich mee en brengt ze naar het strand. Eenmaal aangespoeld gaan ze snel dood door uitdroging.

Steken

Alle kwallen hebben netelcellen, maar bij veel soorten merk je daar niet veel van. Kompas- en haarkwallen kunnen wel steken. Hun netelcellen zijn zo sterk dat de scherpe pijltje door een mensenhuid kunnen komen en dan hun gif spuiten. Dat gif kun je onklaar maken met heet water of azijn. Of je kunt er overheen plassen, dat schijnt ook te helpen.

Lastig te houden

Het is moeilijk om kwallen te houden in een aquarium. Ze eten plankton. Dat is al lastig om aan ze te voeren. Bovendien beschadigen ze zich makkelijk aan de randen van een aquarium en hebben ze een constante waterstroom nodig. Bij Ecomare hebben we het geprobeerd om kwallen te houden, maar het lukte niet goed. In de kwallententoonstelling in het zeeaquarium zijn levensechte modellen te zien. Ook zijn er modellen van hoe kwallen zich afsnoeren van een poliep. Als je het ziet is het toch makkelijker te begrijpen hoe het werkt. Interessante dieren eigenlijk, die kwallen!

Nieuws uit de opvang

Op dit moment zijn er 18 jonge zeehonden in de opvang. Verder is er een noordse stormvogel binnen gekomen en zorgen we voor 3 piepjonge egeltjes.