In samenwerking met Wageningen Marine Research wordt dit jaar bij tien van onze opvangzeehonden een nieuw type zender getest. Hierdoor kunnen de bewegingen en het duikgedrag van de dieren na vrijlating in detail worden gevolgd. Jet, de eerste zeehond die zo’n geavanceerde zender meekrijgt, is op vrijdag 6 mei teruggegaan naar zee.

Foto: Jeroen Hoekendijk

Versnelling meten

De nieuwe zender heeft een accelerometer die gedetailleerde gegevens verzamelt over de bewegingen van het dier in drie dimensies. Hierdoor is bijvoorbeeld zichtbaar of een dier van richting verandert of hapt naar een prooi.

Drie vliegen in een klap

Zeehondenonderzoeker Sophie Brasseur van Wageningen Marine Research is enthousiast over dit onderzoek: “We slaan er drie vliegen in één klap mee: we komen meer te weten over hoe een zeehond uit de opvang zich gedraagt op zee, we verbeteren de zenders zodat deze nog meer gegevens over het gedrag van de dieren kunnen verzamelen, en we zien hoe een jonge zeehond zijn omgeving leert kennen.”

Meer kennis

Zeehonden besteden op zee meer dan negentig procent van hun tijd onderwater, en kunnen ongeveer honderd kilometer per dag zwemmen. Hoe diep en hoe lang ze duiken werd al door de bestaande zenders gemeten. “Maar of ze bij elke duik jagen, hoe ze dit doen en of ze anders duiken als ze worden verstoord is niet duidelijk”, vertelt Brasseur. “Hiervoor moet je met meer detail kunnen meten; met een apparaat dat net zo werkt als een stappenteller op een smartwatch, maar dan geen stappen maar happen.” Als de zender eenmaal goed werkt is het mogelijk om bijvoorbeeld te bepalen waar belangrijke foerageergebieden zijn, en hoe dieren reageren op verstoringen door menselijke invloed. Zo kan de zeehondenpopulatie beter worden beschermd in de Noordzee.

Niet de allereerste opvangzeehond

Sophie Brasseur doet al langer zenderonderzoek met zeehonden. Zij plakt het apparaatje met speciale lijm op de haren in de nek. Bij de verharing valt de zender eraf. Verwacht wordt dat Jet haar zender in de loop van de zomer zal verliezen.

Het is niet de eerste keer dat een opvangzeehond van Ecomare met een zender teruggaat naar zee. Zo ging zeehond Snow White Jet in 2020 voor. Indrukwekkend bij Snow White was het volgens Brasseur om te zien wat bijvoorbeeld de duikcapaciteit was van een dier dat ziek was geweest. “Dit was echter een enkel dier. Door meerdere dieren te zenderen kunnen we zien of dit een normaal patroon is”, vertelt zij.

Gedrag na ziekteherstel

Hoe een zeehond zich gedraagt nadat hij in de opvang is hersteld van bijvoorbeeld een longworminfectie, is een van de belangrijkste vraagstukken voor de zeehondencentra. Het onderzoek naar deze vraag is ook in lijn met het advies van de Wetenschappelijke Adviescommissie Zeehondenopvang. De dierverzorgers van Ecomare zijn erg benieuwd hoe Jet het in het wild gaat doen. Zij is volgens hen helemaal klaar om zelf vis te vinden en te vangen. Op de websitepagina ‘volg de zeehonden‘ wordt regelmatig een nieuw kaartje geplaatst met de route die zij heeft afgelegd. Zo kan iedereen Jet – en later in het jaar de negen andere opvangzeehonden – volgen, tot zij haar zender verliest.
Het project wordt mede gefinancierd door TKI-Deltatechnologie.