In de Noordzee, direct ten westen van het Marsdiep, ligt de zandplaat Noorderhaaks. Alleen bij zware storm komt de plaat helemaal onder water te staan. Noorderhaaks hoort bij de gemeente Texel. Texelaars noemen de plaat meestal ‘de Razende Bol’. Het is een populaire bestemming voor een boottochtje vanuit Den Helder of Oudeschild. Op warme dagen kan de Razende Bol behoorlijk druk zijn. Maar ja, zeevogels en zeehonden zoeken er ook rust. Het oostelijke deel is tussen 15 mei en 1 november afgesloten voor publiek.

De Razende Bol: een dynamisch stukje Nederland

De Razende Bol is ongerept. Mensen hebben er nooit ingegrepen en dat is in Nederland heel bijzonder. De plaat is ontstaan doordat het water uit de Waddenzee bij eb stuit op de opkomende vloed vanaf de Noordzee. De beide stromingen heffen elkaar op en het zand in het water bezinkt. Dit soort zandplaten verplaatst zich altijd. Zo lag een eeuw geleden op de plek waar nu de huidige Razende Bol ligt een andere zandplaat, Onrust. Onrust groeide aan het begin van de vorige eeuw aan Texel vast. Of de Razende Bol ook aan Texel vast zal groeien is niet zeker.

De Razende Bol: betekenis als natuurgebied

De Razende Bol is een belangrijke hoogwatervluchtplaats voor vogels. Vooral de soorten die gevoelig zijn voor verstoring door menselijke activiteiten kunnen op de plaat terecht. Ook grijze zeehonden rusten er veel. In 1994 waren er 8 dieren, in 2003 lagen er gemiddeld 40 tot 50, en in 2010 naderde het aantal rustende zeehonden op de plaat de 200. Het is inmiddels een gemengde groep geworden, want ook gewone zeehonden worden er gezien. In 2003 kwam op Noorderhaaks voor het eerst een jonge grijze zeehond ter wereld; in de daaropvolgende jaren is het aantal ‘pups van de Razende Bol’ steeds gestegen. In 2004 werd vastgesteld dat er dwergsterns op de plaat broeden. Sindsdien doen ze dat bijna jaarlijks, variërend van 5 tot 28 paartjes. In 2010 zijn veel dwergsterns weer op de Texelse Hors gaan broeden. Dwergsterns staan bekend om hun grillige nestelgedrag, dus is dat op zich niet verwonderlijk of verontrustend.