Als onze bezoekers de bruinvissen zien, zeggen ze vaak: “Kijk, dolfijnen!”. Dat klopt niet, bruinvissen zijn geen dolfijnen maar walvissen. Wij noemen ze mini-walvissen, want onze bruinvissen Michael en Dennis worden niet groter dan ze nu zijn, zo’n 1.30 meter. Dolfijnen horen ook bij de walvisfamilie maar zijn van een aparte tak. Op de Evolutiewand in de Walviszaal kun je heel goed zien hoe de verschillende leden van de walvisfamilie zijn ontstaan. Dit is een antwoord op een van de vele vragen die wij krijgen over bruinvissen.

Kleuren met een functie

Bij ons kun je de bruinvissen van dichtbij heel goed bekijken. In het heldere water zie je dat ze niet egaal grijs zijn. Hun rug is grijs en hun buik is wit, gescheiden door een donkere streep. Of de streep een speciale functie heeft, weet ik niet. Wel weet ik dat veel zeedieren een donkere rug en lichte buik hebben, als een soort camouflage. Stel je voor dat je vijand, bij voorbeeld een orka, 20 meter onder je zwemt. Als hij omhoog kijkt naar de oppervlakte, dan valt een witte buik tegen de lucht niet zo op. Hetzelfde geldt als hij boven je zwemt en naar beneden kijkt. Een grijze rug is moeilijk te onderscheiden van de donkere bodem.

Vis vangen

Michael en Dennis krijgen van ons hun vissen aangegeven. Ze kunnen niet zelf jagen en daarom zijn ze opgevangen. Maar hoe vangen bruinvissen die wel kunnen jagen hun vis? Zoals alle walvissen maken bruinvissen gebruik van echolocatie. Ze maken klikgeluiden die tegen objecten in het water terugkaatsen. De dieren vangen de teruggekaatste geluiden op met een speciaal orgaan in hun kop. Als dat ‘iets’ eetbaar is, gaan ze er snel achteraan. Supersnel zijn ze niet, maar ze kunnen wel tot 23 kilometer per uur zwemmen. Hun maag is vrij klein, waardoor ze niet heel veel vissen in een keer kunnen eten. Ze eten wel de hele dag door.

Tanden

Laatst kregen we een andere leuke vraag. Deze ging over hoeveel tanden een bruinvis heeft vergeleken met een dolfijn. Bruinvissen hebben 22 to 28 tanden boven en 21 tot 25 onder. Hoeveel een dolfijn heeft moest ik wel even opzoeken. Zo’n tweehondervijftig! Hun tanden helpen met het opvangen van klikgeluiden.

Vijanden in de Noordzee

Bruinvissen moeten uitkijken voor haaien, orka’s, tuimelaars en grijze zeehonden. Dat grijze zeehonden bruinvissen eten is niet zo lang geleden ontdekt. Daar kun je meer over te weten komen in onze tentoonstelling Waddenstad. De mens is onbedoeld ook een vijand van de bruinvis. Denk maar aan de visnetten waar ze in verstrikt kunnen raken en vervuiling in zee.

Slapen

Bruinvissen slapen in het water. Ze slapen weinig en half: hun ene hersenhelft blijft wakker terwijl de andere hersenhelft slaapt. Zo blijft het dier toch altijd alert. Dat moet wel omdat ze boven water moeten ademhalen. Hun ‘neus’ is het spuitgat boven op hun kop. Veel handiger dan op de punt van hun snuit: zo kunnen ze blijven zwemmen terwijl ze ademhalen. Ooit vroeg iemand of er water uitspuit, maar het is voornamelijk lucht met misschien wat waternevel.